Mandaten drijven de markt

Er zijn weinig markten waarin de vraag niet wordt gecreëerd door de wens naar iets, maar door wet- of regelgeving die het gebruik ervan verplicht stelt. Eén zo’n soort markt met deze unieke eigenschap is de markt voor hernieuwbare energie en in het bijzonder, hernieuwbare brandstoffen voor transport.

Rudolph Diesel ontwikkelde méér dan 100 jaar geleden zijn beroemde biobrandstofmotor; destijds was er nergens ter wereld een significante verkoop van biobrandstoffen. Dit veranderde toen de biodiesel door wettelijke verplichtingen aan de brandstofindustrie werd opgelegd vanwege zorgen over klimaatverandering en men begon met het bouwen van biobrandstoffabrieken.

Hoewel biodiesel de grootste vermindering van broeikasgasemissies in de transportsector in Nederland realiseert, gaat alle aandacht uit naar elektrische voertuigen, waterstof en ammoniak. Ondertussen overspoelt vermeend frauduleuze biodieselimport uit Azië de EU-markt, waardoor de Europese fabrieken moeten inkrimpen of zelfs sluiten. 

Wat is er aan de hand?

Biodiesel in Europa is bijzonder duurzaam. Op afval gebaseerde biodiesel levert een besparing op van broeikasgasemissies van ongeveer 86 - 91%, terwijl op gewassen gebaseerde biobrandstoffen een besparing van meer dan 60 - 70% realiseren ten opzichte van fossiele brandstoffen. Koolstofreductie door biodiesel is waarschijnlijk het meest kosteneffectieve middel om broeikasgasuitstoot van de huidige zware voertuigen (HDV) en scheepvaart te verminderen.

De studie van Studio Gear Up uit 2021 vergelijkt hernieuwbare brandstofopties, waarbij UCOME biodiesel vertegenwoordigt. Het is duidelijk dat biodiesel een belangrijk onderdeel is van de totale mix van hernieuwbare brandstoffen. Ondanks deze indrukwekkende cijfers blijkt uit recente beleidsmaatregelen, zowel op nationaal als Europees niveau, dat er een sterke neiging is om de voorkeur te geven aan nieuwkomers op het gebied van hernieuwbare brandstoffen zoals SAF (Sustainable Aviation Fuel). Daarnaast is er ook een roep om elektrificatie, het vervangen van niet-elektrische systemen door elektrische varianten.

De luchtvaart koolstofvrij maken en elektrificatie realiseren zijn noodzakelijk, waarbij biodiesel niet mag worden vergeten. De vraag naar biobrandstof in de verschillende transportsectoren is het gevolg van de wettelijk verplichting. Zodra de regels ook maar een beetje veranderen, verschuift per direct de vraag tussen sectoren en daarmee de vraag naar een bepaald soort brandstof. Dat kan in één klap het bestaansrecht van een fabriek maken of breken.

Verandering in wetgeving voor hernieuwbare brandstoffen

Tegenwoordig zijn er steeds meer beleidsmaatregelen om het gebruik van bepaalde grondstoffen voor biodiesel te beperken. Enkele voorbeelden:

• De beperking op het gebruik van duurzame, op gewassen gebaseerde biodiesel in Europa.
• Uitsluiting van op gewassen gebaseerde biodiesel in de luchtvaart- en scheepvaartsector in Europa (bijvoorbeeld 'RefuelEU Aviation' en 'ReFuelEU Maritime').
• Een limiet op afval gebaseerde biodiesel uit dierlijke vetten (die geen andere toepassing hebben, cat 1 en cat 2) en gebruikte vetten.

Use it or lose it

Uniek en eigenaardig; dat is de markt van hernieuwbare energie in transport. Een markt die is ontstaan door mandaten, opgelegd door de wetgevers. De wereld van biobrandstoffen verandert en investeerders houden wetswijzigingen nauwlettend in de gaten, waakzaam voor signalen die hun beslissingen kunnen beïnvloeden. De afgelopen jaren zagen we de signalen veranderen van groen naar oranje voor de productie van biodiesel. De afname in het gebruik en de beschikbaarheid van de goedkoopste vorm van koolstofreductie is een signaal dat de alarmbellen doet rinkelen.

Laten we niet vergeten dat, als je wegtransport wilt verduurzamen, je met biodiesel het allergrootste verschil maakt. En laten we vooral niet het kind wegspoelen met het badwater.